2019’dan beri ÖSYM’den engelli ek puanı talep eden ancak her defasında reddedilen yüzde 40 görme kaybı olan S.K verdiği mücadele sonucunda ÖSYM’den ek puan alarak kuruma bir de ceza yazdırmış oldu.
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) Kararı
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) engelli adaylara verilen ek puan için aranan kriterlerin nesnel koşullara bağlanmadığı gerekçesiyle, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’ne (ÖSYM) 20 bin TL idari para cezası verdi.
Engelli Adayın Başvurusu ve Reddi
TİHEK’in kararına göre, yüzde 40 görme engelli S.K., 17-18 Haziran 2023 tarihlerinde yapılan YKS’de ÖSYM’nin engelli ek puanı uygulamasından yararlanmak istedi. Ancak, S.K.’nin talebi ÖSYM Engelli Adaylar Daire Başkanlığınca kabul edilmedi. Bunun üzerine, ret nedenlerinin nesnel kriterlere dayanmadığını iddia eden S.K., kendisine ek puan verilmesi ve ret nedenlerinin nesnel kriterlere bağlanarak YKS kılavuzuna eklenmesi talebiyle TİHEK’e başvurdu.
Önceki Sınavlarda da Red Edilen Talepler
S.K., 2019’dan bu yana girdiği sınavlarda da ek puan talebinin reddedildiğini ifade etti. Ayrıca, aynı konuda Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) da başvuruda bulunduğunu ve KDK’nin tavsiye kararı üzerine kendisine engelli ek puanı verildiğini belirtti.
TİHEK’in İncelemesi ve Kararı
TİHEK, başvuruyu değerlendirirken sorunun tamamen çözülemediğini belirten başvurucunun ek puan uygulamasının nesnel kriterlere bağlanması talebini yineledi. İnceleme sonucunda, başvuranın ek puan talebinin yerine getirilmesi nedeniyle bu yöndeki başvuruyu kabul edilemez buldu. Ancak, diğer başvuru yönünden TİHEK, “Başvuranın engelli ek puanının verileceği durumların nesnel kriterlere bağlanması talebine ilişkin makul düzenleme yapma ilkesine aykırı hareket edildiğini” tespit etti ve engellilik temelinde ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine hükmetti.
Kriterlerin Belirlenmesindeki Eksiklikler
TİHEK’in kararında, engelli ek puanı için aranan kriterlerin nesnel koşullara bağlanarak kimlere nasıl verileceğinin kılavuzda açıkça belirtilmediği, başvuranın düzenleme yapılması yönündeki talebinin ÖSYM tarafından soyut gerekçelerle reddedildiği ifade edildi. YKS kılavuzunda sağlık kurulu raporlarında belirtilen engel türü ve derecelerinin inceleneceği bildirilmiş olsa da, bu incelemenin hangi usul ve esaslara göre yapılacağının yer almadığı kaydedildi.
Kamu Yararına Düzenleme Talebi
Kararda, başvuranın engelli ek puanının nesnel koşullara bağlanarak kime nasıl verileceğinin açıkça belirlenmesi ve YKS kılavuzuna eklenmesine ilişkin talebinin yalnızca başvuranın yararına olmadığı, böyle bir düzenlemenin farklı veya aynı engeli olan diğer bireyler için de faydalı olabileceği ve kamu yararı sağlayabileceği belirtildi. Bu nedenle makul düzenleme yönündeki talebin amaca uygun, gerekli ve ölçülü olduğu değerlendirildi.
