Bu konunun özellikle takipçisi olan Zehirsiz Sofralar Platformu, ihracat ve iç pazardaki denetimlerin yetersizliğine dikkat çekerek, Tarım ve Orman Bakanlığı’na açıklama çağrısı yaptı. Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) tarafından yayınlanan 2023 raporunda da görüldüğü gibi dünya genelinde pestisit bildiriminde Türkiye 1. sırada olmaya devam ediyor.
RASFF 2023 Raporu: Türkiye Yine İlk Sırada
Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) 2023 Raporu, Türkiye’nin pestisit kaynaklı bildirimlerde dört yıldır zirvede olduğunu ortaya koydu. Raporda, 2023 yılında yapılan 357 gıda kaynaklı bildirimin 167’sinin pestisitlerden kaynaklandığı belirtildi. Zehirsiz Sofralar Platformu, bu durumun ihracat ve iç pazardaki denetimlerin yetersiz olduğunu gösterdiğini vurguluyor ve Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan açıklama talep ediyor.
AB Komisyonu ve Alarm ve Dayanışma Ağı (ACN) Verileri
AB Komisyonu, gıda ve yemlerde tespit edilen güvenlik risklerini RASFF portalı üzerinden kamuoyuyla paylaşıyor. ACN’nin 2023 özet raporuna göre, Türkiye, meyve ve sebzede pestisit kaynaklı bildirimlerde ilk sırada yer alıyor. Bu bildirimlerin çoğu sınırda reddedilen ve iade edilen ürünlerle ilgili. Pestisit bildirimlerinde Türkiye’yi Mısır ve Hindistan takip ediyor.
Mikotoksin ve Bakteri Kaynaklı Bildirimler
Raporda, mikotoksin kaynaklı bildirimlerin başında kuru incir gelirken, Antep fıstığı, kuru üzüm, helva ve pul biber de dikkat çekiyor. Bakteri tespitinde ise tahin ve susamda salmonella bildirimi öne çıkıyor. Yasaklı maddeler içeren takviye edici gıdalar, bitki çayları ve detoks ürünleri de önemli sorunlar arasında yer alıyor.
Pestisit Kalıntıları ve Denetim Sonuçları
Pestisit kalıntısının en çok biberde, ardından limonda bulunduğu belirtiliyor. Mandalina, portakal, greyfurt, nar, domates ve kabak gibi ürünlerde de limit üzeri pestisit kalıntıları tespit edildi. Bu ürünler, AB’nin Türkiye’den ithal ettiği ana kalemler arasında yer alıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yıllık faaliyet raporlarına göre, 2021’de yapılan 373 bin 204 denetimden 14 bin 744 numune alınmış ve 772’si olumsuz sonuçlanmıştı. 2023’te denetim sayısı 394 bin 624’e çıkarken, numune sayısı 12 bin 737 ile önceki yıla yakın kaldı; ancak olumsuz numune sayısı 2 bin 22’ye yükseldi. Bu durum, neredeyse her altı numuneden birinin sorunlu olduğunu gösteriyor.
Pestisit Nedir?
Peki pestisit nedir? Pestisitler, bitkileri zararlı organizmalardan korumak amacıyla kullanılan kimyasal maddelerdir. Böcekler, yabani otlar, mantarlar, bakteriler ve diğer zararlılar bitkilerin verimini ve kalitesini düşürebilir, hatta bitkilerin tamamen yok olmasına neden olabilir. Pestisitler, bu tür zararlılara karşı etkin koruma sağlayarak tarımsal üretimin sürdürülebilirliğini destekler. Ancak, pestisitlerin bilinçsiz ve aşırı kullanımı, çevre ve insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle, pestisitlerin doğru kullanımı ve denetimi büyük önem taşır
Zehirsiz Sofralar Platformu’nun Talepleri
Zehirsiz Sofralar Platformu, pestisit denetimlerinin tohumdan çatala kadar her aşamada yapılmasını ve sonuçların şeffaf bir şekilde paylaşılmasını talep ediyor. Buğday Derneği danışmanı Merve Atınç Saral, yasaklanmış pestisitlerin hala kullanıldığını belirterek denetimlerin yetersizliğine dikkat çekti. “2023 bildirimlerinde Fenbutatin Oxide, Aldicarb, Chlorothalonil gibi zararlı maddelerin hala kullanıldığını görüyoruz. Bu, denetimlerin yeterli yapılmadığını ve bu maddelerin piyasadan toplatılmadığını gösteriyor” dedi.
Sağlıklı Bir Gelecek İçin Doğa Dostu Tarım
Buğday Derneği’nin öncülüğünde kurulan Pestisit Eylem Ağı, zehirli pestisitlerin yasaklanması ve doğa dostu üretim yapan çiftçilerin desteklenmesi için çalışmalarını sürdürüyor. Zehirsiz Sofralar Platformu koordinatörlerinden Alper Can Kılıç, pestisitlerin çocukların gelişimine zarar verdiğini ve acilen yasaklanması gerektiğini vurguluyor. “Başka türlü tarım mümkündür. Sağlıklı bir gelecek için pestisitlere dayanan tarım sistemi yerini agroekolojik, organik ve onarıcı tarıma bırakmalıdır” dedi.
RASFF 2023 raporu, Türkiye’nin pestisit kaynaklı bildirimlerde ilk sırada yer aldığını ve denetimlerin yetersiz olduğunu gösteriyor. Zehirsiz Sofralar Platformu, iç pazardaki denetimlerin artırılması ve sonuçların şeffaf bir şekilde paylaşılması gerektiğini belirtiyor.
Kaynak:
Habertürk – RASFF 2023 Raporu
Zehirsiz Sofralar Platformu – Pestisit Bildirimleri
Buğday Derneği – Pestisit Eylem Ağı
